رسانهٔ همیاری – ونکوور
امروز که این مطلب منتشر می‌شود تنها یک هفته تا پایان ژانویه باقی مانده است. تصمیم داشتیم این مطلب را در شمارهٔ پیش منتشر کنیم، ولی با توجه به اولویت مطالب مربوط به فاجعهٔ سرنگونی پرواز PS752 که بخش اصلی مطالب شمارهٔ گذشته را به خود اختصاص داد، انتشار آن را به این شماره به‌تعویق انداختیم. البته شاید این تعویق خیلی هم بد نشد. هرچند سه‌چهارم ماه ژانویه را که رویداد ویگنیوئری (Veganuary) برای آن در نظر گرفته شده، از دست داده‌ایم ولی توانستیم در این شماره مطالب بیشتری را به موضوع پاک‌گیاه‌خواری اختصاص بدهیم. از گفت‌وگو با بابک هالکی، هنرمند ایرانی-کانادایی پاک‌گیاه‌خوار، تا مطلب خواندنی تالین ساهاکیان با عنوان «می‌خواهم گیاه‌خوار شوم. از کجا شروع کنم؟» و همچنین معرفی محصولات لذیذ بنگاه اجتماعی Soul Bite که حالا دیگر در فروشگاه‌ها در دسترس همگان است۱.
پیش از اینکه مرور کوتاهی بر تاریخچهٔ ویگنیوئری داشته باشیم، شاید بد نباشد ببینیم که اصلاً سبک زندگی وگان که وگن هم خوانده می‌شود، چیست. ممکن است در بین بستگان یا نزدیکانتان کسانی را دیده باشید که وگان یا پاک‌گیاه‌خوارند و از آن طریق با این سبک زندگی آشنا شده باشید، ولی اگر هنوز اطلاعات کامل دربارهٔ وگنیسم یا پاک‌گیاه‌خواری ندارید یا مثلاً شک دارید که آیا وگان‌ها شیر یا تخم‌مرغ یا حتی ماهی! می‌خورند یا نه، چند سطر بعدی هر شک و شبهه‌ای را برایتان از بین خواهد برد. برای تعریف پاک‌گیاه‌خواری از کتاب بی‌نظیر «پاک‌گیاه‌خواری، چرا و چگونه؟» نوشتهٔ تالین ساهاکیان، بهره می‌گیریم:
«پاک‌گیاه‌خواری یا وگانیسم یا وگنیسم یا گیاه‌خواری مطلق (Veganism): پاک‌گیاه‌خوار یا گیاه‌خوار مطلق یا وگان یا وگن به کسی گفته می‌شود که تا جای ممکن از مصرف محصولات حیوانی در خوراک، پوشاک، وسایل، مواد آرایشی-بهداشتی و غیره خودداری می‌کند. پاک‌گیاه‌خواران از گوشت، لبنیات، تخم‌مرغ، عسل، خز، چرم، پشم، ابریشم و یا هر وسیله و ماده‌ای که برای تولید آن حیوانات را آزار داده‌اند یا کشته‌اند، چشم‌پوشی می‌کنند.»
حالا که تکلیفمان با تعریف این سبک زندگی روشن شد، مروری خواهیم داشت بر تاریخچهٔ ویگنیوئری. در سال ۲۰۱۴ جین لند و متیو گلاور، زوج بریتانیایی ساکن شهر یورک، با تلفیق دو کلمهٔ Vegan+January عبارت Veganuary را خلق کردند و از افرادی که به‌هر دلیلی اعم از تلاش برای کاهش اعمال خشونت ناخواسته به جانداران دیگر گرفته تا کوشش برای تندرستی بیشتر به این سبک زندگی متمایل شده‌اند، ولی هنوز آمادگی لازم را برای کنار گذاشتن کامل مواد و محصولات حیوانی در خودشان نمی‌بینند، دعوت کردند تا یک ماه این سبک زندگی را تجربه کنند و در صورت تمایل آن را ادامه دهند. این زوج سازمانی غیرانتفاعی به‌همین نام را تأسیس کردند و از آن زمان تاکنون توانسته‌اند الهام‌بخش بیش از یک میلیون نفر از ۱۹۲ کشور جهان باشند که دست‌کم در یکی از ماه‌های ژانویهٔ بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ این سبک زندگی را امتحان کرده‌اند و عدهٔ زیادی از آنان هم پس از آزمایش موفقیت‌آمیز این سبک زندگی در آن یک ماه، به آن ادامه داده‌اند. در وبسایت این مؤسسهٔ غیرانتفاعی در آدرس veganuary.com اطلاعات کاملی برای کسانی که می‌خواهند سبک زندگی پاک‌گیاه‌خواری را آغاز کنند، نکاتی دربارهٔ مواد غذایی مورد نیاز بدن، رستوران‌های وگان یا آن‌هایی که دست‌کم در منویشان چنین غذاهایی دارند، فروشگاه‌هایی که می‌توان از آن‌ها مواد غذایی وگان خرید، چالش‌هایی که یک فرد پاک‌گیاه‌خوار در زندگی روزمره ممکن است با آن‌ها موجه شود و مطالب و اطلاعات خواندنی زیاد دیگر در دسترس علاقه‌مندان قرار داده شده است. البته تمرکز اطلاعات فروشگاه‌ها و رستوران‌ها در این وبسایت بیشتر بر اماکن واقع در کشور بریتانیاست، ولی بسیاری از اطلاعات موجود در آن مربوط به کشور خاصی نیست و همه می‌توانند از آن بهره بگیرند. وبسایت veganuary.com با همهٔ اطلاعات فوق‌العاده‌اش شاید بهترین جا برای پیدا کردن اطلاعات مربوط به رستوران‌ها یا فروشگاه‌های وگان در خارج از بریتانیا نباشد، ولی نگران نباشید، به‌قول زنده‌یاد استیو جابز: «برای این کار اپلیکیشنی هست».
برنامهٔ Happy Cow یا گاو خوشحال به شما کمک می‌کند تا بتوانید رستوران‌ها و فروشگاه‌هایی را که در اطرافتان محصولات گیاهی می‌فروشند، پیدا کنید و حتی ببینید در رستوران‌های عادی چه غذاهای وگانی را میتوانید پیدا کنید. نزدیک به ششصد هزار کاربرِ این اپلیکیشن از سراسر جهان نظرات خودشان را دربارهٔ کیفیت رستوران‌ها و فروشگاه‌ها ارائه می‌دهند و تجربهٔ خودشان را با دیگر کاربران به اشتراک می‌گذارند و قابلیت جدید این اپلیکیشن بخش دوست‌یابی است که از طریق آن میتوانید افراد گیاه‌خواری را که در نزدیکی شما زندگی می‌کنند پیدا کنید و با آن‌ها دوست شوید یا حتی شاید شریک زندگی آینده‌تان را در آن بیابید! از آنجایی‌که این برنامه بر اساس سرویس‌های مکان‌محور کار می‌کند، میتوانید به آسانی از آن در شهرها و کشورهای دیگر هم استفاده کنید و از تجربه‌های کاربران دیگر در انتخاب رستوران یا فروشگاه مورد نظرتان در شهر یا کشوری که به آن سفر کرده‌اید بهره‌مند شوید.
اپلیکیشن Happy Cow را که البته رایگان نیست، برای گوشی‌های Android یا iOS میتوانید از این لینک دانلود کنید:
اگر چندان اهل کار با اپلیکیشن‌ها نیستید هم نگران نباشید، مخصوصاً اگر در ونکوور زندگی می‌کنید. ونکوور در کنار طبیعت زیبا و بکرش، بیشترین تعداد گیاه‌خواران کانادا را در خود جا داده است. شاید برای همین باشد که اغلب رستوران‌ها حتی آن‌هایی هم که ویژهٔ گیاه‌خواران نیستند، در منویشان غذاهای وگان را گنجانده‌اند. اما تجربهٔ رستوران‌های گیاهی ونکوور برای کسانی که تاکنون به چنین رستوران‌هایی نرفته‌اند، می‌تواند باورنکردنی باشد. چند سالی است که خیابان مِین ونکوور به قطب رستوران‌ها و فروشگاه‌های وگان در ونکوور تبدیل شده است. از پیتزا فروشی Virtuous Pie که یک شعبهٔ دیگر در دانشگاه UBC، یک شعبه در ویکتوریا و یک شعبه در پورتلند آمریکا دارد و Meet on Main که دو شعبهٔ دیگر در ونکوور و یک شعبه در ویکتوریا دارد گرفته تا رستوران Acorn که سابقهٔ انتخاب‌شدن به‌عنوان بهترین رستوران وگان در جهان را دارد و همچنین فروشگاه Vegan Supply که در آن می‌توان از پنیر و گوشت گیاهی تا بستنی و تنقلات وگان را خرید، همه در خیابان مِین یا حوالی آن واقع شده‌اند.
البته فقط خیابان مِین نیست که تعداد زیادی از کسب‌وکارهای وگان را در خود جای داده، رستوران‌های گیاهی ونکوور قدمتی بسیار طولانی دارند. یکی از مشهورترین و قدیمی‌ترین رستوران‌ها در ونکوور که تا پیش از همه‌گیری کرونا ۲۴ ساعته و هفت روز هفته میزبان گیاه‌خواران بود، آن هم در شهری که رستوران‌های ۲۴ ساعته‌اش بسیار محدودند، و حالا برای پیروی از دستورات دکتر بانری هنری، مسئول بهداشت و سلامت استان، ساعات کاری‌اش را کاهش داده است، رستوران «نام» (The Naam) در خیابان چهارم غربی در ونکوور است. طعم غذاهای این رستوران‌ها طوری است که اگر ندانید در رستوران گیاهی غذا می‌خورید، شاید هرگز متوجه این موضوع نشوید. البته هستند افراد همه‌چیزخواری که بدون اطلاع از اینکه رستوران‌های یادشده گیاهی‌اند، طعم غذاهای آن‌ها را به رستوران‌های غیرگیاهی ترجیح می‌دهند.
حالا که به رستوران‌ها اشاره کردیم، شاید بد نباشد نامی هم از سرآشپز وگان ایرانی-کانادایی ساکن ونکوور ببریم. رامین طهوری، سرآشپزی خلاق، پرانرژی و حرفه‌ای است که میتوانید نمونهٔ کارهایش را در وبسایتش از طریق آدرس cheframin.com ببینید.
امسال با وجود شرایط همه‌گیری کووید-۱۹ حال و هوای ویگنیوئری در غرب کانادا بیشتر حس می‌شود و برخلاف سال‌های گذشته که تبلیغات این رویداد منحصر به کسب‌وکارهای وگان بود، فروشگاه زنجیره‌ای لاندن دراگز هم به این جنبش پیوسته است و با اختصاص بخشی ویژه محصولات وگان خود را به‌‌طور جداگانه تبلیغ می‌کند. اگر می‌خواهید بدانید چه محصولات وگانی را میتوانید از این فروشگاه بخرید، از لینک زیر دیدن کنید:
برای آگاهی از برنامه‌ها و پیشنهادات ویژهٔ ویگنیوئری کافیست هشتگ #veganuary را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.
حتی اگر هنوز آن‌قدر وسوسه نشده‌اید که رژیم غذایی پاک‌گیاه‌خواری را به‌مدت دست‌کم یک ماه امتحان کنید، مطالعه در این زمینه می‌تواند پایهٔ خوبی برای تصمیم درست و آگاهانه برای پاک‌گیاه‌خوارشدن باشد. از دیرباز نویسندگان مختلف از جمله زنده‌یاد صادق هدایت با کتاب مشهور «فواید گیاه‌خواری»اش به این موضوع پرداخته‌اند، ولی شاید یکی از بهترین منابع که در آن از مراجع معتبر علمی و پژوهش‌های جدید دانشگاهی مورد استفاده قرار گرفته است، کتاب «پاک‌گیاه‌خواری، چرا و چگونه؟» نوشتهٔ تالین ساهاکیان، باشد. در این کتاب به ۳۲۰ پرسش متداول دربارهٔ گیاه‌خواری پاسخ داده شده است. این پرسش‌ها جنبه‌های اخلاقی، زیست‌محیطی، سلامتی، مسائل اجتماعی و موارد دیگر را تحت پوشش قرار داده است و حتی به آن سؤال مشهوری هم که اغلب همه‌چیزخواران گاه شوخی و گاه جدی از گیاه‌خواران می‌پرسند، پاسخ داده شده است: «اگر بنا باشد به دلایل اخلاقی حیوانات را نکشیم، آیا همین موضوع در مورد گیاهان صدق نمی‌کند؟ هر چه باشد گیاهان هم موجودات زنده‌اند! از کجا معلوم که آن‌ها درد نمی‌کشند؟»
پاسخ به این پرسش و ۳۱۹ پرسش دیگر را میتوانید در این کتاب بیابید. اگر در خارج از ایران زندگی می‌کنید میتوانید نسخهٔ دیجیتال این کتاب را برای خواندن در اپلیکیشن Google Play Books بخرید و البته نسخهٔ PDF آن را هم به‌رایگان میتوانید از لینک زیر دانلود کنید و بخوانید:
حتی اگر زیاد حوصلهٔ خواندن هم ندارید، باز میتوانید با دیدن چند فیلم مستند با فلسفه و دلایل پاک‌گیاه‌خواری و فواید آن آشنا شوید. در بسیاری از سرویس‌هاش پخش فیلم میتوانید فیلم‌های مستندی را در این زمینه بیابید، ولی حتی اگر اشتراک چنین سرویس‌هایی را ندارید، کتابخانه‌های مترو ونکوور کار را برای شما آسان می‌کنند. نخستین فیلم پیشنهادی برای آشنایی با آنچه که بر حیوانات در دامداری‌ها یا عرصه‌های دیگر برای لذت بشر می‌گذرد، فیلم «زمینیان» یا Earthlings است که واکین فینیکس، بازیگر پاک‌گیاه‌خوار برندهٔ اسکار، راوی این فیلم است و روی آن صحبت می‌کند. این فیلم در کتابخانه‌های ونکوور و نورث ونکوور موجود است و می‌توان آن را به رایگان امانت گرفت.
فیلم دیگر «سلطه» (Dominion) نام دارد که در سال ۲۰۱۸ ساخته شده است و ناتالی پورتمن، دیگر بازیگر پاک‌گیاه‌خوار و برندهٔ اسکار، روی آن صحبت کرده است. این فیلم مجموعه‌ای کامل، نفس‌گیر، بی‌آرایش و بی‌پیرایش از زندگی و مرگ حیوانات تحت سلطهٔ بشر است: حیواناتی که برای غذا، پوشاک، تحقیق یا سرگرمی آدم‌ها پرورش داده و کشته می‌شوند. برای دیدن این فیلم کافی است از سایت www.dominionmovement.com/watch دیدن کنید و به‌صورت آنلاین و قانونی فیلم را تماشا کنید.
فیلم «چنگال به‌جای چاقو» (Forks Over Knives) که به تأثیرات همه‌چیزخواری و تغذیهٔ گیاهی بر سلامتی می‌پردازد، در اغلب کتابخانه‌های مترو ونکوور برای امانت گرفتن در دسترس است.
فیلم «توطئهٔ گاوی – راز توسعهٔ پایدار» (Cowspiracy – The Sustainability Secret) نیز به تأثیرات بد اقلیمی مصرف محصولات حیوانی می‌پردازد، که البته رایگان نیست ولی در اغلب کتابخانه‌ها می‌توان آن را به رایگان امانت گرفت و اگر اشتراک نتفلیکس داشته باشید، میتوانید آن را تماشا کنید.
فیلم «پایان گوشت» (The End of Meat) از آینده‌ای خبر می‌دهد که در آن خوردن گوشت به گذشته تعلق دارد و آن را میتوانید به‌صورت آنلاین با پرداخت مبلغ اندکی تماشا کنید یا از طریق سرویس پخش فیلم آنلاین کتابخانهٔ ونکوور یا وست ونکوور به‌صورت رایگان تماشا کنید.
فیلم «تحول‌آفرینان» (The Game Changers) این باور نادرست را که ورزشکاران و بدن‌سازان باید گوشت و محصولات حیوانی بخورند، به چالش می‌کشد. در این فیلم پاتریک بابومیان، قوی‌ترین مرد آلمان که زادهٔ ایران است، هم حضور دارد. این فیلم را میتوانید در سرویس نتفلیکس تماشا کنید.
فیلم مستند کوتاه «از مزرعه تا یخچال» (From Farm to Fridge) را که در ۱۲ دقیقه برخی از واقعیت‌های دردناک صنعت دامداری را نشان می‌دهد، میتوانید از طریق لینک زیر تماشا کنید:
http://bit.ly/FromFarmtoFridge
و البته اگر به‌دنبال درست کردن غذاهای گیاهی هیجان‌انگیز و جدید هستید هم، برایتان گزینه‌های زیادی هست. یکی از بهترین کانال‌های آموزش غذاهای گیاهی، کانال یوتیوب «انار سبز» است که گلاره قیدرزاده در آن از درست کردن کشک گیاهی با گردو تا انواع غذاهای دیگر را آموزش می‌دهد. کانال «انار سبز» را در یوتیوب و سایر شبکه‌های اجتماعی میتوانید دنبال کنید:
https://www.youtube.com/anaaresabz
یکی از گروه‌های بسیار فعال و خوب در فیس‌بوک، گروه Vegan Persian Cooking است. اعضای این گروه که از سراسر دنیا در آن عضوند، عکس و دستور غذاهایی را که درست می‌کنند به گروه می‌فرستند. با استفاده از این لینک میتوانید در این گروه عضو شوید:
http://bit.ly/VeganPersianCooking
و البته در شهر ونکوور هم چندی است گروه «وگن و گیاه‌خواران ونکوور» توسط پرسته مرادی راهاندازی شده است. در این گروه، اطلاعات گیاه‌خواری مربوط به شهر ونکوور و اغلب به زبان فارسی به‌اشتراک گذاشته می‌شود:
facebook.com/groups/VancouverFarsiVeg
اگر از اول ژانویه و پیش از خواندن این مطلب شروع به امتحان گیاه‌خواری کرده‌اید، برایتان آرزوی موفقیت می‌کنیم و امیدواریم پس از ژانویه هم به‌دنبال کردن این سبک زندگی تداوم بخشید. اگر تاکنون چیزی دربارهٔ ویگنیوئری نشنیده بودید و پس از خواندن این مقاله به امتحان این سبک زندگی ترغیب شده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم تا سال دیگر منتظر نمانید و از همین امروز یک ماه به‌صورت آزمایشی این سبک زندگی را امتحان کنید. بسیاری از پاک‌گیاه‌خواران در پاسخ به این پرسش که «بزرگ‌ترین تأسفتان در زندگی چیست؟»، عنوان می‌کنند که «آرزو می‌کردم زودتر پاک‌گیاه‌خوار شده بودم». مهم نیست که از چه روزی این کار را شروع می‌کنید و آیا آن روز اول ژانویه است یا اول فروردین، مهم این است بدانید که «ایام شمایید»۳ و از هر روزی که تصمیم بگیرید، میتوانید آن را عملی کنید. دربارهٔ تصمیمی که می‌خواهید بگیرید خوب مطالعه و تعمق کنید و نهایتاً آن را با ارادهٔ محکم به اجرا درآورید.
سبک زندگی پاک‌گیاه‌خواری بر اصلِ «تلاش برای کم‌آزاری»۴ استوار است. اگر شما هم دوست دارید در این راه بکوشید، از همین امروز شروع کنید.
شاید این شعر از انوری پایان‌بخش خوبی برای این مطلب باشد:
عادت کن از جهان سه خصلت را / ای خواجه وقت مستی و هشیاری
زیرا که رستگار بدان گردی / امید رستگاری اگر داری
با هیچ‌کس نگشت خرد همره / کان هرسه را نکرد خریداری
در هیچ دین و کیش کسی نشیند / هرگز از این سه مرتبه بیزاری
دانی که چیست آن بشنو از من / رادی و راستی و کم‌آزاری
۱لازم به یادآوری است که پیش از این و در زمان راهاندازی بنگاه اجتماعی Soul Bite که غذاهای سنتی اروپای شرقی و خاورمیانه را بدون استفاده از هرگونه مواد با منشأ حیوانی و همچنین بدون افزودنی‌های شیمیایی تولید می‌کند، گفت‌وگویی با بهروز حائری یکی از پایه‌گذاران آن داشتیم، که در صورت تمایل میتوانید آن را در اینجا بخوانید:
http://bit.ly/SoulBite
۲در بخش معرفی فیلم این مطلب از مقالهٔ پاک‌گیاه‌خواری و تقابل میانِ «مقاومت در برابر تغییر» و «ضرورت اخلاقی برای تغییر»، نوشتهٔ تالین ساهاکیان که در شمارهٔ ۱۲۱ رسانهٔ همیاری منتشر شد، استفاده شده است.
۳نام غزلی از پیرایه یغمایی
